จมูกชมพู่ จมูกใหญ่ นับเป็นอีกปัญหาทรงจมูกที่พบได้บ่อยมากในชาวเอเชีย ทั้งชาวจีน เกาหลี ญี่ปุ่น รวมไปจนถึงชาวไทยครับ ซึ่งโครงสร้างจมูกโดยส่วนใหญ่ในคนไทยมักมีปัญหาทรงจมูกแบน ปลายจมูกเตี้ยและใหญ่ มีเนื้อปลายจมูกเยอะทำให้จมูกดูใหญ่จนไม่รับเข้ากับสัดส่วนของใบหน้าหรือที่หลายๆ คนนิยมเรียกกันติดปากว่า “จมูกชมพู่” ข่าวดีก็คือมีเทคนิคการแก้ไขปัญหาจมูกใหญ่ จมูกชมพู่ให้ดีขึ้นได้อย่างเห็นผลซึ่งต้องอาศัยประสบการณ์ ความรู้และความเชี่ยวชาญของแพทย์ผู้ทำการรักษาเป็นอย่างดีเพราะการแก้ไขปัญหาจมูกใหญ่ จมูกชมพู่ไม่ใช่แค่เพียงการปรับลดขนาดของปลายจมูกให้เล็กลงมากๆ หรือเน้นการเสริมช่วงสันจมูกให้ดูสูงขึ้นเท่านั้น แต่ศัลยแพทย์ผู้รับผิดชอบจะต้องเข้าใจปัญหาโครงสร้างจมูกที่แท้จริงของคนไข้แต่ละคนได้เป็นอย่างดี สำหรับใครที่ประสบปัญหาจมูกใหญ่ จมูกชมพู่ มีเนื้อปลายจมูกเยอะแต่ยังไม่รู้ว่าควรแก้ยังไง? แก้จมูกชมพู่ ต้องตัดปีกจมูกไหม? จำเป็นต้องเย็บอินเตอร์โดม (Interdomal Suture) หรือเปล่า? จมูกใหญ่ ใช้วิธีตะไบจมูกได้ไหม? จมูกชมพู่ ทำทรงไหนดี? บทความนี้มีคำตอบครับ
จมูกชมพู่ มีลักษณะอย่างไร
ก่อนที่เราจะพูดถึงวิธีการแก้ไขปัญหาจมูกใหญ่ จมูกชมพู่ เรามาดูกันก่อนครับว่าจมูกแบบไหนที่เรียกว่าเป็นจมูกชมพู่เนื่องจากมีคนไข้จำนวนไม่น้อยเลยทีเดียวที่ไม่แน่ใจ ดูไม่ออกว่าทรงจมูกของตัวเองเข้าข่ายจมูกใหญ่ จมูกชมพู่ หรือไม่? จมูกชมพู่ เป็นยังไง? ลักษณะที่สังเกตได้อย่างชัดเจนของจมูกชมพู่ คือ บริเวณช่วงปลายจมูกจะเป็นทรงกลมและงุ้มต่ำลงคล้ายกับผลของชมพู่ครับ ส่วนช่วงปีกจมูกทั้ง 2 ข้างมักจะไม่อยู่ในระนาบเดียวกันกับหัวตาแต่ปีกจมูกจะกว้างและเลยหัวตาออกไปจนทำให้จมูกดูใหญ่ไม่รับเข้ากับสัดส่วนของใบหน้า กลายเป็นคนจมูกหนา จมูกบานและสร้างความลำบากใจให้กับใครหลายๆ คนได้ไม่น้อย
จมูกชมพู่ เกิดจากอะไรบ้าง
คำถามสำคัญถัดมาคือ จมูกชมพู่ จมูกใหญ่ มีสาเหตุเกิดมาจากอะไร? เป็นเพราะมีช่วงปลายจมูกที่ดูใหญ่มากกว่าปกติอย่างเดียวหรือเปล่า? คำตอบคือ ใช่แค่เพียงส่วนหนึ่งครับ ก่อนอื่นหมอต้องขออธิบายก่อนว่าปัญหาปลายจมูกใหญ่ที่คนไข้หลายๆ คนมักเข้าใจว่าเกิดจากการมีปลายจมูกใหญ่แค่เพียงอย่างเดียวและต้องแก้ไขด้วยการปรับลดขนาดปลายจมูกนั้นเป็นแค่เพียงปัจจัยหนึ่งเท่านั้น แต่ปัญหาของคนที่มีจมูกทรงชมพู่หรือจมูกดูใหญ่ จะประกอบไปด้วยความใหญ่ของ 3 ส่วนด้วยกัน ได้แก่
- ปลายจมูก
- ปีกจมูก
- สันจมูก
ปัญหาส่วนที่ 1 ปัญหาปลายจมูกใหญ่
ส่วนนี้เป็นเรื่องที่คนส่วนใหญ่ยังเข้าใจไม่ถูกต้องกันมากนัก ปัญหาปลายจมูกใหญ่เกิดขึ้นได้จาก 2 สาเหตุหลัก ได้แก่ จมูกใหญ่ที่เกิดขึ้นเพราะมีเนื้อปลายจมูกหนา และจมูกใหญ่ จมูกชมพู่ที่เกิดขึ้นจากกระดูกอ่อนปลายจมูกกว้างหรือใหญ่ โดยปัญหาที่เกิดขึ้นในคนไข้แต่ละเคสมีความแตกต่างกันไป ในบางเคสอาจเป็นแค่เพียงส่วนเดียวหรืออาจจะเป็น 2 ส่วนร่วมกันก็ได้ครับ
ทั้งนี้ปัญหาปลายจมูกใหญ่ที่เกิดจากกระดูกปลายจมูกกว้างหรือใหญ่มักพบในกลุ่มฝรั่งตะวันตกได้มากกว่า แต่สำหรับเคสของชาวเอเชียรวมถึงคนไทยมักมีปัญหาปลายจมูกใหญ่ที่เกิดจากการมีเนื้อปลายจมูกหนาโดยที่กระดูกอ่อนปลายจมูกเล็กกันเป็นส่วนใหญ่ ถ้าหากถามว่ามีเคสของชาวเอเชียที่มีทั้งเนื้อปลายจมูกหนาและกระดูกอ่อนใหญ่ทั้ง 2 ส่วนไหม แบบนี้ก็มีเหมือนกันครับแต่ก็จะพบได้น้อยกว่า
ปัญหาส่วนที่ 2 ปัญหาปีกจมูกใหญ่
ถัดมาเป็นส่วนที่ 2 ที่ทำให้เกิดปัญหาจมูกใหญ่ จมูกชมพู่ นั่นก็คือ บริเวณปีกจมูก ซึ่งเป็นอีกหนึ่งองค์ประกอบสำคัญที่ไม่ควรมองข้ามไป ทั้งปีกจมูกและปลายจมูกจะต้องสวยสัมพันธ์กันจึงจะนับว่าเป็นทรงจมูกที่สวย โดยจุดสำคัญที่ศัลยแพทย์จะต้องพิจารณาบริเวณปีกจมูกจะมีอยู่ด้วยกัน 3 จุด ได้แก่
- ความโค้งของปีกจมูก
- ความกว้างของฐานรูจมูก
- ความหนาของปีกจมูก
หากคนไข้คนไหนมีความโค้งของปีกจมูกที่ไม่ได้องศา ปีกจมูกค่อนข้างกว้างหรือปีกจมูกหนามากๆ ก็จะส่งผลให้สัดส่วนของจมูกดูใหญ่ ปลายจมูกโต จมูกบาน ทำให้จมูกไม่ได้สัดส่วนกับใบหน้าโดยเฉพาะเมื่อมองมุมหน้าตรงก็จะยิ่งสังเกตเห็นความใหญ่ของจมูกได้อย่างชัดเจน
ปัญหาส่วนที่ 3 ปัญหาสันจมูกกว้าง
จุดถัดไปที่เป็นสาเหตุทำให้จมูกใหญ่ จมูกชมพู่ คือ ช่วงสันจมูก จมูกที่ได้ทรงสวยช่วงสันจะเรียวสวย สันดูเป็นคมได้มิติอย่างชัดเจน แต่ถ้าหากช่วงสันจมูกดูกว้างและแบน สันจมูกต่ำแบบนี้ก็จะทำให้จมูกใหญ่ได้เพราะช่วงสันจมูกจะดูแบน ขาดมิติและทำให้ใบหน้าดูแข็งทื่อ ไม่อ่อนหวาน สำหรับปัญหาสันจมูกกว้าง สันจมูกใหญ่นั้นจะต้องอาศัยการวิเคราะห์ปัญหาอย่างละเอียดและเลือกใช้เทคนิคเพื่อการรักษาได้อย่างเหมาะสมเพราะถ้าหากแก้ผิดวิธีหรือเสริมซิลิโคนช่วงสันเข้าไปง่ายๆ ก็อาจทำให้สันจมูกทั้งกว้างทั้งสูง จมูกดูใหญ่มากขึ้นไปอีก
จากข้อมูลจะเห็นได้เลยครับว่าปัญหาจมูกใหญ่ จมูกชมพู่ ไม่ได้เกิดขึ้นเพราะการมีช่วงปลายจมูกที่ใหญ่แค่เพียงอย่างเดียวตามที่หลายคนเข้าใจ แต่เกิดขึ้นได้จากความใหญ่ของ 3 ส่วน คือ ปลายจมูก ปีกจมูกและสันจมูก ซึ่งวิธีแก้ไขปัญหาจมูกใหญ่ จมูกชมพู่จะต้องอาศัยความรู้ และประสบการณ์การรักษาของศัลยแพทย์ที่มีความเชี่ยวชาญเป็นอย่างดี โดยแพทย์เองจะต้องวิเคราะห์โครงสร้างจมูกและระบุหาต้นเหตุที่แท้จริงของปัญหา รวมถึงจะต้องตัดสินใจเลือกเทคนิคแก้ไขจมูกใหญ่ จมูกชมพู่ได้อย่างเหมาะสมตามที่หมอจะอธิบายรายละเอียดในหัวข้อถัดไปครับ
จมูกชมพู่ จมูกใหญ่ ต้องแก้ยังไง?
มาถึงประเด็นสำคัญ คือ วิธีแก้ไขจมูกใหญ่ จมูกชมพู่ ให้จมูกกลับมาดูเล็ก ได้ทรงจมูกที่เรียวสวยรับเข้ากับสัดส่วนของใบหน้า ซึ่งการแก้ไขปัญหาจมูกใหญ่ก็จะต้องแก้ไขเพื่อปรับลดความใหญ่ของจมูกทั้ง 3 ส่วนที่มีปัญหาโดยมีเทคนิคการแก้ไขที่แพทย์นิยมเลือกใช้สำหรับแต่ละส่วน ดังนี้
- การปรับแก้ปลายจมูกใหญ่ ศัลยแพทย์ผู้รับผิดชอบจะต้องประเมินปัญหาปลายจมูกของคนไข้ได้อย่างถูกต้องว่าปัญหาปลายจมูกใหญ่เกิดขึ้นเพราะอะไร เป็นปัญหาที่เกิดจาก เนื้อปลายจมูกหนา หรือ กระดูกอ่อนปลายจมูกกว้าง หรือเกิดจากทั้ง 2 ส่วน จากนั้นจึงใช้เทคนิคการรักษาที่เหมาะสม
สำหรับเคสของคนไทยที่โดยส่วนใหญ่จะมีเนื้อปลายจมูกหนาและกระดูกอ่อนปลายจมูกเล็กจะต้องแก้ไขด้วยการเล็มเนื้อปลายจมูกที่หนาให้บางลง แต่ทั้งนี้การเล็มเนื้อปลายจมูกต้องอาศัยความเชี่ยวชาญของแพทย์ผู้ทำการรักษาเพราะถ้านำเนื้อออกมากเกินไปก็อาจตัดไปโดนเส้นเลือดที่มาเลี้ยงปลายจมูกส่งผลให้เนื้อปลายจมูกตายได้ ขั้นตอนต่อไปเมื่อเนื้อปลายจมูกบางลงแล้วก็จะต้องปรับโครงสร้างของกระดูกอ่อนปลายจมูกที่เล็กและอ่อนแอให้สูงและโด่งมากขึ้น ด้วยการใช้กระดูกอ่อนจากผนังกั้นจมูก กระดูกอ่อนใบหูหรือซี่โครงโดยที่ไม่มีซิลิโคนที่ปลายจมูกเลยเพื่อป้องกันปัญหาปลายจมูกทรุดตัว ปลายจมูกงุ้ม ปลายจมูกทะลุเนื่องจากได้รับแรงกดจากซิลิโคนที่อาจเกิดขึ้นได้ในภายหลัง เมื่อแก้ปัญหาทั้ง 2 ส่วนนี้ได้ก็จะช่วยให้ปลายจมูกเรียวเล็กลงครับ
สำหรับการปรับลดขนาดช่วงปลายจมูกหลายๆ คนอาจสงสัยว่าแล้วการเย็บอินเตอร์โดม (interdomal suture) เย็บ transdomal suture คืออะไร? จำเป็นต้องทำทุกเคสไหม ตอบเลยว่าไม่จำเป็นครับ โดยเทคนิคการเย็บอินเตอร์โดมเย็บปรับแต่งรูปร่าง transdomal suture ให้ดูโค้งขึ้น ชันขึ้นหรือการเล็มกระดูกอ่อนบางส่วน (cephalic trim) จะใช้เฉพาะเคสที่มีปัญหากระดูกอ่อนใหญ่และกว้างเท่านั้นครับ หมออยากให้คนไข้เข้าใจตรงกันว่าการเย็บอินเตอร์โดมหรือการปรับแก้กระดูกอ่อนปลายจมูกเหล่านี้ไม่ใช่เทคนิคที่ยิ่งทำแล้วจมูกจะยิ่งสวย แต่จุดสำคัญคือต้องทำในจุดที่ควรทำจึงจะสร้างการเปลี่ยนแปลงในทางที่ดี และการปรับกระดูกอ่อนปลายจมูกแบบนี้ไม่ใช่ว่าจะทำกันได้ง่ายๆ เพราะต้องอาศัยความรู้ ความเชี่ยวชาญของศัลยแพทย์ผู้ผ่าตัดรักษาเพื่อป้องกันไม่ให้จมูกเสียหายถาวรครับ
- การปรับแก้ปีกจมูกใหญ่ การแก้ไขปัญหาปลายจมูกใหญ่นั้นค่อนข้างตรงไปตรงมานั่นก็คือ ใหญ่ตรงไหนต้องตัดตรงนั้นครับ ถึงจะดูเหมือนง่ายแต่ก็มีคนไข้จำนวนไม่น้อยเลยที่ตัดปีกจมูกมาหลายต่อหลายครั้งแต่บริเวณปลายจมูกก็ยังดูใหญ่นั่นเป็นเพราะตัดปีกจมูกผิดตำแหน่งทำให้ปัญหาที่มียังไม่ได้รับการแก้ไข โดยตำแหน่งที่เหมาะสมของการแก้ปัญหาปีกจมูกใหญ่ ได้แก่
- คนที่มีปีกจมูกโค้งออกไปก็ต้องเน้นตัดเนื้อปีกจมูกด้านนอกออก
- คนที่ฐานรูจมูกกว้างก็ต้องตัดที่ฐานรูจมูก
- ส่วนคนที่ปีกจมูกหนาจะต้องตัดให้ปีกจมูกบางลง (ในกรณีนี้จะเกิดแผลเป็นที่เห็นได้ค่อนข้างชัดเจนจึงไม่เป็นที่นิยม แต่สำหรับเคสที่ปีกจมูกหนามากจริงๆ และอยากให้เล็กลงก็เลี่ยงไม่ได้ที่จะต้องตัดวิธีนี้)
ข้อควรระวังสำหรับการตัดปีกจมูก คือ ทุกองศามีผลต่อความสวยงามเป็นธรรมชาติของจมูกแทบทั้งสิ้น ไม่ใช่จะตัดตรงไหนก็ได้ โดยจุดที่หมออยากให้ระวังเกี่ยวกับการตัดปีกจมูกมีอยู่ด้วยกัน 4 ข้อหลักๆ ได้แก่
- การลดความหนาของเนื้อปีกจมูกจะทำให้มีแผลเป็นอยู่ในตำแหน่งที่สังเกตเห็นได้อย่างชัดเจน จึงควรต้องตัดสินใจให้ดีก่อนทำ
- การตัดปีกจมูกผิดตำแหน่งเสี่ยงต่อการทำให้จมูกเสียทรง จมูกตีบตันและส่งผลกระทบต่อการหายใจของคนไข้ได้
- ปีกจมูกที่สวยงามจะต้องมีความโค้งก่อนมาชนร่องแก้ม ปลายปีกจมูกต้องมีความโค้งและกางออกเล็กน้อย ห้ามตัดเปลี่ยนทรงปีกตรงนี้จนตั้งเป็นมุมฉากหรือมุมป้านเด็ดขาด โดยมุมที่ดีที่สุดจากฐานใบหน้าด้านนอกไล่มาถึงขาของปีกจมูกไม่ควรเกิน 75–85 องศา
- ต้องไม่ตัดจนจมูกแคบเกินไป ต้องไม่ลดสัดส่วนความกว้างของจมูกทั้งหมดให้เหลือน้อยกว่า 1/5 ของความกว้างใบหน้าทั้งหมด หรือเมื่อเทียบสัดส่วนความกว้าง ลูกตา จมูก และลูกตาอีกข้างเป็น 1/3 1/3 และ 1/3 ไม่ควรแคบกว่าเส้นตรงที่ลากลงมาตรงๆ จากหัวตาสองข้าง
- การปรับแก้สันจมูกกว้าง ในบางเคสอาจมีปัญหาสันจมูกกว้างและต่ำทำให้ช่วงสันจมูกดูไม่โดดเด่นซึ่งต้องได้รับการแก้ไขด้วยการตอกกระดูกฐานจมูก (Nose Osteotomy) แล้วยุบเข้ามาให้แคบลงโดยจำเป็นต้องทำร่วมกับการผ่าตัดเสริมจมูกแบบเปิด (Open Rhinoplasty) เพื่อช่วยปรับโครงสร้างฐานจมูกใหม่ได้อย่างมีประสิทธิภาพและลดโอกาสการทำให้เยื่อบุจมูกฉีกขาดโดยไม่ได้ตั้งใจซึ่งในบางเคสเมื่อกระดูกฐานจมูกแคบลงแล้วอาจไม่จำเป็นต้องเสริมช่วงสันจมูกเลยก็ได้หรือถ้าเสริมก็ไม่จำเป็นต้องเสริมให้มากเกินไปครับเพราะการตอกกระดูกฐานจมูกช่วยให้บริเวณสันจมูกเรียวลงอยู่แล้ว โดยวัสดุที่ใช้สำหรับการเสริมสันจมูกอาจใช้เป็นซิลิโคน Implant ต่างๆ กระดูกอ่อนซี่โครง หรืออาจใช้เป็นกระดูกอ่อนของตัวคนไข้เองมาสับละเอียดห่อด้วย Fascia แล้วปั้นเป็นรูปก็ได้เช่นเดียวกันสำหรับจุดที่ต้องระวังของการตอกกระดูกฐานจมูกคือ ความกว้างของทางเดินหายใจ ถ้าแพทย์ผู้ทำการรักษาไม่มีความรู้หรือขาดประสบการณ์การรักษาที่มากพอ ตอกไม่ดี ไม่ระวังจุดสำคัญก็จะส่งผลให้คนไข้หายใจลำบากได้ครับ
หลายคนอาจเคยได้ยินมามีเทคนิคการตะไบสันจมูกให้จมูกเรียวเล็กลงโดยไม่ต้องตอกกระดูกฐานจมูก หากถามว่าใช้การตะไบแทนการตอกกระดูกฐานจมูกได้ไหม ต้องตอบเลยว่า ไม่ได้ครับ เนื่องจากการตะไบจะลดได้แค่ความหนาของกระดูกเท่านั้นและกระดูกจมูกก็ไม่ได้หนามาก ดังนั้นการตะไบจึงไม่ได้มีส่วนช่วยให้สันจมูกแคบลงได้เลย สำหรับเทคนิคการตะไบแพทย์จะใช้สำหรับเคสที่จมูกมีฮัมพ์ (Hump) ที่ไม่สูงมากเท่านั้นครับ
สรุป
และทั้งหมดนี้ก็เป็นสาเหตุและแนวทางการแก้ไขปัญหาจมูกใหญ่ จมูกชมพู่ โดยจะเห็นได้เลยครับว่าปัญหาจมูกใหญ่ไม่ได้เกิดขึ้นเพราะการมีแค่เพียงส่วนใดส่วนหนึ่งของจมูกที่ใหญ่เท่านั้น แต่เป็นจมูกที่ใหญ่ทั้งส่วนปลายจมูก ปีกจมูกและสันจมูก ซึ่งการจะแก้ไขปัญหาจมูกใหญ่ จมูกชมพู่เพื่อสร้างผลลัพธ์การเปลี่ยนแปลงได้อย่างชัดเจนจะต้องแก้ที่ต้นเหตุของปัญหา โดยมีเทคนิคที่ใช้ร่วมกันหลายอย่างไม่ว่าจะเป็นการตัดแต่งเนื้อปลายจมูก การเย็บอินเตอร์โดมการเย็บtransdomal sutureการตัดปีกจมูกและการปรับแก้ช่วงสันจมูกที่กว้างด้วยการตอกกระดูกฐานจมูกให้เรียวเล็กลง ทั้งนี้ควรเข้ารับการรักษากับศัลยแพทย์ที่มีความรู้และมีประสบการณ์ในการรักษาเป็นอย่างดีจึงจะช่วยสร้างผลลัพธ์หลังการรักษาที่สวยงาม เป็นที่น่าพึงพอใจและลดความเสี่ยงที่จะทำให้จมูกเสียหายหรือผิดรูปได้อย่างถาวร
